Ngày 31/10/2025, tại xã Triệu Sơn (Thanh Hóa), một nhóm học sinh lớp 11 đã đánh “hội đồng” bạn A.T khi em đang ngồi trong lớp xem điện thoại. Dù được thầy cô và nhà trường kịp thời đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện An Việt và Bệnh viện Nhi Thanh Hóa, nhưng do vết thương quá nặng, tiên lượng của em rất xấu, nên bệnh viện đã khuyên gia đình đưa em về nhà.
Chỉ hơn hai tuần trước, vào ngày 17/10/2025, cũng tại Thanh Hóa, một nam sinh khác đã bị đâm tử vong vì mâu thuẫn nội bộ giữa các bạn học.
Hai vụ việc liên tiếp trong một khoảng thời gian ngắn đã khiến dư luận chấn động và trở thành đề tài nóng trên mạng xã hội.
Khi giải pháp của người lớn chấp nhận lựa chọn biện pháp bạo lực
Trên các diễn đàn, một số phụ huynh và cư dân mạng thốt lên: “Thà để con mặc áo sọc còn hơn để nó mặc áo quan.”
Câu nói ấy phản ánh nỗi sợ tận cùng: cha mẹ chấp nhận con mình vào tù miễn là con còn sống. Nhưng ẩn sau đó là một nghịch lý đau lòng . Khi chúng ta xem bạo lực như công cụ tự vệ, ta đã vô tình hợp thức hóa vòng xoáy bạo lực.
Trong bài viết này, kính mời quý phụ huynh và bạn đọc tham khảo góc nhìn tâm lý và phương pháp giáo dục đến từ Viện Tâm lý Giáo dục BrainCare nhé!
“Deindividuation” - Khi học sinh đánh mất nhận thức cá nhân trong đám đông
Trong tâm lý học xã hội, “deindividuation” (hiện tượng phi cá nhân hóa) được dùng để lý giải tại sao con người thường mất đi ý thức về bản thân và trách nhiệm cá nhân khi hòa nhập vào nhóm hoặc đám đông.
Hiện tượng này được khởi nguồn từ lý thuyết đám đông của Gustave Le Bon (1895), người cho rằng sự ẩn danh, lây lan cảm xúc và tính dễ bị ám thị khiến con người đánh mất lý trí và bị chi phối bởi “tâm trí tập thể”. Khi đó, cá nhân không còn cảm giác mình đang chịu trách nhiệm cho hành động của chính mình, mà xem đó là “kỳ vọng của nhóm”.
Trong môi trường học đường, khi học sinh tham gia “đánh hội đồng”, các em tạm thời đánh mất bản sắc cá nhân và bị hòa vào cảm xúc chung của nhóm. Trong trạng thái này, các em sẽ hành xử dựa trên cảm xúc chung mà không còn tuân theo chuẩn mực đạo đức riêng.
Hậu quả là hành vi bạo lực, vốn bị coi là sai trái nếu làm một mình, lại trở nên bình thường trong tập thể. Khi trách nhiệm bị chia nhỏ và sự giám sát giảm đi, người tham gia dễ đánh giá sai mức độ nghiêm trọng và không còn cảm thấy tội lỗi. Cuối cùng, điều sai trái có thể bị xem như điều hiển nhiên hoặc chấp nhận được trong nhóm.
Nói theo một cách khác, khi một hành vi sai trái được thực hiện bởi nhiều người khác thì nghiễm nhiên hành vi sai trái đó trở thành một điều hiển nhiên, mà không còn là một tội ác.
Giáo dục cần bắt đầu từ việc tôn trọng sinh mệnh
Một vị giáo sư người Mỹ từng chia sẻ: Trên bờ biển, ông thấy một cậu bé kiên trì nhặt từng con cá nhỏ bị mắc cạn thả lại biển. Khi ông nói: “Cháu không thể cứu hết được đâu, ai mà quan tâm?”, cậu bé đáp: “Nhưng những con cá nhỏ này quan tâm ạ.”
Câu chuyện giản dị ấy khiến ta nhớ tới lời của nhà thơ Tagore: “Mục đích của giáo dục là truyền hơi thở của sự sống cho con người.”
Giáo dục đích thực không chỉ dạy tri thức, mà phải nuôi dưỡng lòng nhân từ, đánh thức thiện căn, và dạy trẻ biết trân trọng sinh mệnh dù là nhỏ bé nhất.
Phụ huynh và nhà trường có thể làm gì?
Điều đầu tiên mà phụ huynh và nhà trường cần phải làm chính là khơi dậy tính lương thiện, sự trân trọng mạng sống, hơi thở của từng sinh linh nhỏ bé trên quả địa cầu này.
Không thể phủ nhận rằng con người là động vật có tập tính xã hội. Và Gustave Le Bon – người tạo ra thuyết đám đông cho rằng tính tự chủ trong bản sắc cá nhân sẽ bị bão hòa khi tính tập thể áp đảo quyền thế. Thế nhưng, nếu tập thể mang trong mình những đức tính lương tri tốt đẹp thì những giá trị chân-thiện-mỹ cũng sẽ được lan tỏa ngày càng sâu rộng theo tính tập thể.
Cha mẹ thân mến, hãy lấy lương tri, và sự tôn trọng sinh mạng tạo vật làm gốc rễ đạo đức của con cái. Bởi lẽ, sử dụng vũ lực để giải quyết có thể kéo dài chuỗi bi kịch đầy đau khổ cho đối phương và cả mình.
Đánh giá và trị liệu tại Braincare
Chúng tôi có đội ngũ chuyên gia tâm lý, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm đánh giá, tham vấn, trị liệu, chẩn đoán uy tín, mang đến lợi ích cho khách hàng.
Braincare hướng tới trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu về lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ tinh thần tại Việt Nam, làm thay đổi thói quen và nhận thức của người Việt Nam trong việc chú trọng sức khỏe tinh thần và tìm kiếm sự trợ giúp khi cần thiết. Braincare “Vì cộng đồng hạnh phúc hơn từng giây”.
